Insanin soyadi hardal olunca burada tanitilan ilk malzeme hardal oluyor ister istemez.
Senelerdir sulalemin neden bu soyadini sectigini dusunerek gecirdim, biraz da arastirdim. Buyuk amcamdan duyduguma gore Kirim dan gocen atalarim faytonculukla ugrasiyormus. Tabi hemen mantigi oturttum kafamda. Faytonculuk ile ugrasiyorlarsa illaki bu faytonlarda tekerlekler var, bu tekerlekler icin demir ocaginda calismalari gerekiyor. Bu yuzden harlanmis dal anlaminda bu soyadini almislar falan filan.. Ankarada yasayan amcam ile gorustum sonrasinda ve isin aslini ogrendim. Nufus mudurlugune gidiliyor ve o zaman icin siradan olan ve kullanimi revacta olan bir soyadi icin basvuruyorlar. Nufus memuru olan beyfendi bu soyadindan cok verdim, size hardal soyadini verelim diyor. Bizimkiler de kabul ediyor. Ve iste muhtesem soyadim ,bekledigim gibi gizemli olmayan bir sekilde, adimdan sonra yer almasi icin sulalemin bickin ve umursamaz tatar erkekleri tarafindan biraz da nufus memurunun isguzarligindan dolayi aliniyor.
Senelerdir sulalemin neden bu soyadini sectigini dusunerek gecirdim, biraz da arastirdim. Buyuk amcamdan duyduguma gore Kirim dan gocen atalarim faytonculukla ugrasiyormus. Tabi hemen mantigi oturttum kafamda. Faytonculuk ile ugrasiyorlarsa illaki bu faytonlarda tekerlekler var, bu tekerlekler icin demir ocaginda calismalari gerekiyor. Bu yuzden harlanmis dal anlaminda bu soyadini almislar falan filan.. Ankarada yasayan amcam ile gorustum sonrasinda ve isin aslini ogrendim. Nufus mudurlugune gidiliyor ve o zaman icin siradan olan ve kullanimi revacta olan bir soyadi icin basvuruyorlar. Nufus memuru olan beyfendi bu soyadindan cok verdim, size hardal soyadini verelim diyor. Bizimkiler de kabul ediyor. Ve iste muhtesem soyadim ,bekledigim gibi gizemli olmayan bir sekilde, adimdan sonra yer almasi icin sulalemin bickin ve umursamaz tatar erkekleri tarafindan biraz da nufus memurunun isguzarligindan dolayi aliniyor.
Gerci hardal kelimesinin etimolojisini arastirdigimda karsima hicbir sey cikmadi. Bu soz nereden gelir kokeni nedir bilinmez. Ingilizcesinde bir mantik var yine, asagida deginecegim buna. Hardal hakkinda bildiklerimi paylasmadan once kendi mantigimca neden hardal denildigini aciklayacagim. Bu sozcugu ikiye ayirdim har-dal; har kizgin yakici demek, bitkinin yapraklari da salata bazli yiyeceklerde kullaniliyor dali da buradan geliyor. Bu tezimi kanitlamayacak ama destekleyecek bir hikayecigi paylasmak istiyorum:
Hikayeye göre, bir Alman, bir İtalyan, bir Fransız ve bir İngiliz aralarında köpeğe hardal yedirmek konusunda iddiaya tutuşurlar. Alman önceliği alır, hardalı topak yapar ve köpeğin ensesinden tutarak zorla ağzına tıkar. Hayvanın ağzı yandığı için hardalı yemez ve çıkarır. İtalyan hemen atılır, öyle olmaz der ve hardalı makarna şeklinde ufak parçalar halinde bölerek, köpeğe yedirmeğe çalışırsa da, hayvanın ağzı gene yandığından o da başaramaz. Fransız da, konuya kendi açısından yaklaşarak, hardalı önce sulandırıp, sos olarak köpeğe yedirmek için uğraşırsa da , bu uygulama ile de bir sonuç alamaz. Sıra İngilize geldiğinde, İngiliz, önce köpeği okşayarak yanına çeker, sırtını sıvazlar, sonra, hardalı topak yaparak hayvanın kıçına yapıştırır. Köpek ardı yandıkça başlar hardalı yani kıçını yalamaya, kısaca, canı yandıkça yalar, yandıkça yalar ve sonuçta yalaya yalaya hardalı bitirir.
Evet artik geyigi birakip malzememizi tanitmaya baslayabiliriz.
Hardal, kayit altina alinan en eski baharatlardan biridir ve milattan once 3000 li yillara kadar dayanan bir mazisi vardir. Hardalin ingilizcesi Mustard tir. Kokeni latince bir kelime olan mustum a dayanir. Ayni sekilde must ingilizce de sarap yapiminda kullanilan uzumun posasinin da icinde bulundugu suya hardalin eklenmesiyle elde edilen siraya verilen addir(young wine). Ulkemizde de bu urune hardaliye adi verilir. Hardalin elde edildigi bitki savy planttir. Zamanla mustard plant diye adlandirilmaya baslanmistir. Mustard ketcap gibi kullanilan bir condiment tir. Romalilar elde ettikleri bu sosu cok sevmisler ve fetihleri esnasinda bu sosu tum avrupaya tanitmislardir. Bu sayede hardal unlenmis ,baliklari ve etleri seasoning etmek icin kullanilmistir.
Ilk zamanlarda havanin icinde dovuldukten sonra uzerine sirke dokulup nemlendirilerek elde edilen hardal 1700 lu yillarin baslarinda tohumlarinin degirmenden gecirilmesi ile un haline getirilip sonrasinda uzerine eklenen malzemeler ile elde edilmeye baslanmistir. Gunumuzde yuzlerce hardal cesidi vardir ve bu hardallar degisik hardal tohumlarinin karisimindan olusabilir. Eklenen sivinin yetistigi bolgeden etkilenip degisik ozellikler edinilebilir. Dunyadaki baslica hardal cesitleri: English Mustard, American Mustard, German Mustard, Dijon Mustard, Bordeaux Mustard, Meaux Mustard, Orleans Mustard, Alsace Mustard, Cremona Mustard...
Dunyada condiment yapiminda kullanilan uc tip hardal tohumu vardir. Bunlar: beyaz (Brassica alba or Brassica hirta), siyah (Brassica nigra) ve kahverengi (Brassica juncea)dir.
Hardal baharat olarak kullanilmasinin yaninda bitkisinde bulunan yapraklarla da yemeklerin icine girmistir. Tohumundan elde edilen yag ozellikle Hindistan bolgesinde kullanilir.
Bir de hardal gazi vardir ki o konumuzun cok disindadir. Hardal gazi bir gaz degil bir likiditedir. Renginden dolayi ve kokusundan dolayi hardal niteleme sifatini almistir.
Yazimiza Buddha'dan alinti bir hikaye ile son veriyoruz. (okumak icin Buddha yazisinin uzerine mouse ile gelip bir kere tiklayiniz :p)
Basbas.
------------------------------------------------------------
Kaynakca
.Cooking Ingredients by Christine Ingram
.Cupboard Love - A Dictionary of Culinary Curiosity by Mark Morton
.Health Food - Handbook of Herbs and Spices Vol 2 by K V Peter
Evet artik geyigi birakip malzememizi tanitmaya baslayabiliriz.
Hardal, kayit altina alinan en eski baharatlardan biridir ve milattan once 3000 li yillara kadar dayanan bir mazisi vardir. Hardalin ingilizcesi Mustard tir. Kokeni latince bir kelime olan mustum a dayanir. Ayni sekilde must ingilizce de sarap yapiminda kullanilan uzumun posasinin da icinde bulundugu suya hardalin eklenmesiyle elde edilen siraya verilen addir(young wine). Ulkemizde de bu urune hardaliye adi verilir. Hardalin elde edildigi bitki savy planttir. Zamanla mustard plant diye adlandirilmaya baslanmistir. Mustard ketcap gibi kullanilan bir condiment tir. Romalilar elde ettikleri bu sosu cok sevmisler ve fetihleri esnasinda bu sosu tum avrupaya tanitmislardir. Bu sayede hardal unlenmis ,baliklari ve etleri seasoning etmek icin kullanilmistir.
Ilk zamanlarda havanin icinde dovuldukten sonra uzerine sirke dokulup nemlendirilerek elde edilen hardal 1700 lu yillarin baslarinda tohumlarinin degirmenden gecirilmesi ile un haline getirilip sonrasinda uzerine eklenen malzemeler ile elde edilmeye baslanmistir. Gunumuzde yuzlerce hardal cesidi vardir ve bu hardallar degisik hardal tohumlarinin karisimindan olusabilir. Eklenen sivinin yetistigi bolgeden etkilenip degisik ozellikler edinilebilir. Dunyadaki baslica hardal cesitleri: English Mustard, American Mustard, German Mustard, Dijon Mustard, Bordeaux Mustard, Meaux Mustard, Orleans Mustard, Alsace Mustard, Cremona Mustard...
Dunyada condiment yapiminda kullanilan uc tip hardal tohumu vardir. Bunlar: beyaz (Brassica alba or Brassica hirta), siyah (Brassica nigra) ve kahverengi (Brassica juncea)dir.
Hardal baharat olarak kullanilmasinin yaninda bitkisinde bulunan yapraklarla da yemeklerin icine girmistir. Tohumundan elde edilen yag ozellikle Hindistan bolgesinde kullanilir.
Bir de hardal gazi vardir ki o konumuzun cok disindadir. Hardal gazi bir gaz degil bir likiditedir. Renginden dolayi ve kokusundan dolayi hardal niteleme sifatini almistir.
Yazimiza Buddha'dan alinti bir hikaye ile son veriyoruz. (okumak icin Buddha yazisinin uzerine mouse ile gelip bir kere tiklayiniz :p)
Basbas.
------------------------------------------------------------
Kaynakca
.Cooking Ingredients by Christine Ingram
.Cupboard Love - A Dictionary of Culinary Curiosity by Mark Morton
.Health Food - Handbook of Herbs and Spices Vol 2 by K V Peter
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder